Ben jij het altijd eens met iedereen? Nemen anderen altijd al jouw suggesties klakkeloos van jou over? Natuurlijk niet. Wanneer je baan draait om het bijbrengen van nieuwe werkvormen en het veranderen van gedrag, zal je bekend zijn met weerstand. Dus, hoe gaan we om met weerstand vanuit anderen? En wat doen we met weerstand vanuit onszelf?
Weerstand op de werkvloer
Afgelopen vrijdag hielden we met de gedragsexperts van Online Dialogue de derde editie van onze halfjaarlijkse PsyMeetup. Een dag waar we professionals met een psychologie achtergrond uit andere werkvelden uitnodigen om ervaringen uit te wisselen over een bepaald onderwerp.
Vandaag stond Weerstand op het menu. Tijdens de bijeenkomst werden verschillende technieken besproken die kunnen worden gebruikt om weerstand aan te pakken. Hierbij deelden we verhalen en ervaringen uit ons eigen leven, om te illustreren hoe deze technieken op een praktische manier kunnen worden gebruikt.
“mensen willen wel veranderen maar willen niet veranderd worden”
Over het algemeen zijn er drie vormen van weerstand die je kan herkennen (Knowles & Linn, 2004; Knowles & Riner, 2007): scepsis, reactance & inertie.
Scepsis: kritisch en terughoudend
De scepsis kan je herkennen aan een kritische houding en tegenargumenten. Het kan voelen als een terughoudendheid tot instemmen en is gericht op de inhoud van het voorstel of de boodschap, of de oprechtheid van de boodschapper. Het doel van de scepsis is vaak dat ze zeker willen zijn om een goede beslissing te nemen.
Hoe kan je omgaan met scepsis?
Omdat de scepsis bang is dat de beslissing misschien niet de juiste is, kan het helpen om zelf tegenargumenten te benoemen (en ze weg te nemen), garantie te geven op de gewenste uitkomst, of de beslissing anders te framen of het referentiepunt waarmee de beslissing wordt vergeleken te veranderen.
Reactance: opstandig en herstel van autonomie
Reactance speelt wanneer mensen het omgekeerde doen van wat je gevraagd hebt, of wanneer mensen zelf beïnvloeding pogingen proberen te doen. Het kan voelen als opstandigheid en is gericht tegen de beïnvloeding. Het doel van degene met deze weerstand is het herstellen van hun eigen autonomie.
Hoe kan je met reactance omgaan?
Vertel een verhaal! Als mensen zich inleven, zullen ze minder snel tegenargumenten bedenken. Laat ze meedenken en betrek ze in de beslissing. Neem een andere rol aan, bijvoorbeeld als adviseur en niet de opdrachtgever. Of erken de weerstand: ik begrijp dat dit vervelend voor je is…’
“Gesloten mensen zijn het moeilijkste”
Inertie: gesloten en passief
Inertie is misschien wel de lastigste vorm van weerstand (lees ook deze blog over omgaan met inertie van onze psycholoog Joost). Hier was ook consensus over onder de deelnemers: gesloten mensen zijn het moeilijkste. Mensen die inertie vertonen vermijden de boodschap, luisteren niet, zeggen ja maar doen nee, of zijn extreem passief. Het voelt dikwijls alsof je genegeerd wordt en is gericht op de status quo. Het doel van degene met inertie is dat ze niet willen veranderen. Bij dit soort weerstand kunnen kleine stapjes helpen: laat mensen geleidelijk wennen. Of laat de verandering de makkelijkste weg lijken. Soms tonen mensen ook inertie doordat ze het niet goed begrijpen, help ze met de benodigde kennis/vaardigheden eigen te maken.
Een van de deelnemers merkte op dat geslotenheid vaak ook te maken heeft met self-efficacy. Zo heeft niet iedereen het zelfvertrouwen om te zeggen dat ze het ergens niet mee eens zijn en uiten het daarom om minder constructieve manieren. Dit wordt tevens ook gevoed door de omgeving en het vertrouwen of je kan zeggen hoe je je ergens over voelt. Het is daarom van belang dat je mensen in zichzelf laat geloven en een veilige omgeving creëert waar mensen hun zorgen durven te uiten.
Soms is de weerstand echter zo groot dat je je energie beter op anderen kan focussen. Dit werd tijdens de meetup benoemd als het reisleider effect: iedere groep heeft altijd wel een paar mensen die altijd wel iets te klagen hebben tijdens een reis. Als je als reisleider alleen focust op de minderheid die het niet naar zijn zin heeft, kost dat niet alleen ontzettend veel energie, maar vergeet je aandacht te geven aan de meerderheid die het wél naar zijn zin heeft. Richt je op groep die wél wil, als de kritieke massa om is, volgt de rest vanzelf.
Wat kan je nog meer doen?
Los van de meer specifieke weerstand-reacties, werden ook andere tips uitgewisseld. Zo werd er geadviseerd om de structuren binnen de organisatie te gebruiken om verandering teweeg te brengen.
Start vanuit een vragende modus in plaats van de overtuigende modus, om mensen te ontwapenen, ze een platform te geven en ze beter te begrijpen voordat je ze probeert te overtuigen. Ook kan het werken om het beestje bij de naam te noemen: “Hee Isabella, ik heb het gevoel dat je het niet helemaal eens bent met mijn suggestie, waar ligt dit aan?”. Zoals bij veel problemen helpt het dus om erover te praten. Door in gesprek te gaan en open te staan voor de zorgen van anderen kan je elkaar begrijpen en (hopelijk) samen tot een oplossing komen waar iedereen tevreden mee is.
Ook helpt het om met anderen erover te praten, zoals wij hebben gedaan op deze dag. Het uitwisselen van ervaringen met mensen die dagelijks te maken hebben met weerstand is erg leerzaam.
Wij waren erg enthousiast over de dag en willen alle deelnemers nogmaals hartelijk bedanken. Wil jij graag nog meer lezen over weerstand binnen organisaties? Lees dan onze blog over weerstand en cultuurverandering, of de blog over van weerstand naar temptation.
De volgende Psy Meetup
We zijn bij Online Dialogue razend benieuwd hoe psychologen ‘in het wild’ hun kennis en kunde inzetten. Daarom organiseren we graag deze Psychologen-in-het-wild-meetups op ons kantoor in Utrecht. Ben jij geïnteresseerd om deel te nemen aan de volgende Psymeetup? Dit zal een internationale editie zijn met als thema inclusiviteit en diversiteit. Neem dan contact op met mij (Isabella), we maken graag een plekje voor je vrij! Wil je graag lezen over onze vorige Psymeetup? Dat kan hier: psychologen in het wild.
Knowles, E. S., & Linn, J. A. (2004). Resistance and persuasion. Psychology Press.
Knowles, E. S., & Riner, D. D. (2011). Omega approaches to persuasion: Overcoming resistance. In The science of social influence (pp. 83-114). Psychology Press.
